ԹԵՈՒՏԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐԸ

ԹԵՈՒՏԻ  ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐԸ

Թեղուտի խնդրի հակիրճ նկարագրություն Թեղուտը Լոռվա մարզում է: Այն Հայաստանի ամենալավ պահպանված էկոհամակարգերից մեկն է:
 Հանքարդյունաբերական ծրագիր 2001թ.-ին Հայաստանի կառավարության անօրինական որոշմամբ  «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերությունը ստացավ Թեղուտի պղնձա-մոլիբդենային հանքը 25 տարով շահագործելու թույլտվություն: Սա մի ընկերություն է, որի բաժնետերերից մեկը (19.3%) Ռուսաստանի քաղաքացի է, իսկ 80.7% բաժնեմասի տերը գաղտնի է պահվում և գրանցված է օֆշորային գոտում (Լիխտեյնշտեյն): Այս պահին ընկերությունը հատում է Թեղուտի անտառը և պայթեցումներ անում՝ հանքի շահագործման համար:
 Բնության աղետ Հանքարդյունաբերական ծրագրով նախատեսվում է հատել 357 հա անտառ, այլ կերպ ասած` մոտ 650 հատ ֆուտբոլի դաշտ: Այս պահին հատվել է 75 հա անտառ:
 Ծրագրի վերջնական իրականացման դեպքում կվերանա 200  բուսատեսակ,  կաթնասունների 55,  թռչունների 86, սողունների 10 և երկկենցաղների 4 տեսակներ: Այս բուսատեսակներից և կենդանատեսաներից շատերը հազվադեպ հանդիպող են և գտնվում են ոչնչացման եզրին, իսկ 6  բուսատեսակ և 26  կենդանատեսակ ընդգրկված է Հայաստանի Կարմիր գրքում:
 Երբ անտառն ամբողջությամբ հատվի, տարածքը կջրազրկվի և կվերածվի անապատի:
 Հանքարդյունաբերական թափոնը ծրագրով նախատեսվում է կուտակել  Դուքանաձոր ձորում: Առաջանալու է 500 մլն հեղուկ թունավոր թափոն և 600 մլն կարծր այլ տեսակի վտնագավոր թափոններ: Մեծ է նաև հսկայական թափոնի ամբարի փլուզման հավանականությունը,  որի հետևանքով շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը կտարածվի ողջ տարածաշրջանով:
 Համաշխարհային փորձից հայտնի է, որ այդ հեղուկ թափոնը խառնվում է ստորգետնյա ջրերին, տարածվում փոշու միջոցով և արտահոսքերի պատճառով աղտոտում գետերն ու հողը: Ծանր մետաղները ներթափանցելով հողի, ջրի մեջ` այնուհետև մարդու օրգանիզմ, երկարատև ազդեցությամբ առաջացնում են քաղցկեղ, գենային մուտացիա, սիրտ-անոթային և շնչառական հիվանդություններ: Վտանգավոր թափոնների կուտակման համար ընկերությունը պետությանը վճարելու է 0 ՀՀ դրամ:
 Ընկերությունը կառավարության հանցավոր որոշմամբ  մարդկանցից “գերակա շահի” պատրվակով ստիպողաբար գնեց  նրանց հողը` վճարելով 38 ՀՀ դրամով 1քմ-ի հողի համար: Այդ տարաշքում բնակվում են Շնող և Թեղուտ գյուղերի բնակիչները`  ընդհանուր առմամբ շուրջ 3600 մարդ:
 Տնտեսական օգուտ Թեղուտի հանքարդյունաբերական ծրագրից միայն 20 տոկոսն է հարկերի միջոցով անցնելու պետբյուջե, իսկ ազգային հարստության 80 տոկոսը հոսելու է անհայտ մասնավորի գրպանը:
 Թեղուտի էկոհամակարգին հասցվելիք տնտեսական վնասի հաշվարկը կեղծված է: Անկախ փորձագետների ուսումնասիրություններն ապացուցում են, որ պետության համար տնտեսական առումով հասվելիք վնասը շատ ավելի մեծ է, քան հանքարդյունաբերական ծրագրի տված տնտեսական օգուտը: Այս փաստը թաքցնելու համար կեղծվել, կոծկվել, թերի և սխալներով են ներկայացվել բազմաթիվ փաստեր և տվյալներ:
 Հանքարդյունաբերական գաղութների վերածված պետությունների փորձից հայտնի է, որ այդ երկրները չեն ունեցել տնտեսական աճ, բնակչությունն ավելի լավ չի ապրել, հարստությունը լցվել է կոռումպացված պաշտոնյաների և մասնավոր բիզնեսի գրպանը: Երկրները վերածվել են զարգացած պետությունների հանքահումքային կցորդների, որոնց բնակչությունը մնացել է կոտրած տաաշտակի առջև` կորցնելով թե բնական ռեսուրսները, թե շրջակա առողջ միջավայրը:
 Սա ոչ թե երկրի ունեցվածքի արդյունավետ օգտագործում է, այլ երկրի ունեցվածքի թալան: